ჯონ მილტონი: განსხვავება გადახედვებს შორის

* „ასეთი შევქმენ ყველა სული, ციურნი ძალნი –<br />დაცემულები და ბოროტზე გამარჯვებულნიც:<br />ვისაცა სურდა გამაგრება ის ზეცას დარჩა,<br />ვისაც დაცემა მოესურვა – დაეცა კიდეც.<br />თავისუფალი არჩევანი რომ არ ჰქონოდათ,<br />მაშინ ჭეშმარიტ ერთგულებას ვით მაჩვენებდნენ?<br />თუკი მონური იძულებით იმოქმედებდნენ,<br />არა სურვილით, მე შექებას ვით მივუზღვავდი?<br />ან მორჩილება ასეთი რა სიამეს მომგვრის,<br />როდესაც ნება და გონება ფუჭია, უქმი,<br />თავისუფლებას მოკლებული და განძარცული.<br />მაშინ ისინი მორჩილებენ საჭიროებას,<br />და მე რას ვაქნევ ასეთნაირ მორჩილებასა!<br />როგორც ჯერ იყო, სწორედ ისე შევქმენ ისინი;<br />ვერ გაჰკიცხავენ ამის გამო თავის შემოქმედს,<br />ვერც ბედისწერას ვერ დაგმობენ და ვერც შექმნის დღეს,<br />თითქოს მათს სურვილს განაგებდეს განგება, ბედი,<br />თითქოს წინასწარ განვჭვრიტე და ვბრძანე მე ასე:<br />ჩემი ბრძანებით კი არ აღსდგნენ – თავად აჯანყდნენ.<br />და თუმც წინასწარ ვგრძნობდი ამას, განა რითიმე<br />ხელი შევუწყვე მე მათ ამბოხს, თუნდ არ მცოდნოდა.<br />[...]<br />თვითვე განსაჯერს, არჩევანიც მათ გააკეთეს.<br />დასაბამითვე მივანიჭე თავისუფლება,<br />და ბოლომდისაც დარჩებიან თავისუფალნი,<br />თუკი თავად არ დაიდებენ მონობის ბორკილს.<br />[...]<br />პირველმგობარნი საკუთარმა ზრახვებმა დასცეს,<br />თვითვე აცთუნეს თვისი თავი, გახრწნეს და გარყვნეს.<br />ადამიანი დაეცემა მათი ცთუნებით,<br />მოტყუებული იმ პირველთა გაიძვერობით.<br />სწორედ ამიტომ მოწყალებას მიიღებს იგი,<br />ხოლო პირველნი მას ვეროდეს ეღირსებიან.“

| ციტატა = მისი სიკეთე ჩემში მხოლოდ ბოროტს იწვევდა,<br />აღარ მინდოდა მორჩილება და ამაღლებულს,<br />მსურდა, რომ კიდევ ამეწია ერთი ნაბიჯით,<br />და ჩემს მოკეთეს, ჩემს მბრძანებელს თავმოვქცეოდი.<br />ასე ერთ დაკვრით მოვიხსნიდი ვალდებულებებს,<br />ესდენ მძიმე ტვირთს მარადიულ მორჩილებისა.<br />მე დავივიწყე, რომ ერთგულად ის მექცეოდა,<br />რომ ერთგულისთვის ერთგულება უნდა მიმეზღო.<br />[...]<br />მე უბედური! სად წავიდე, როგორ გავექცე<br />უსაზღვრო რისხვას, უსასრულო უიმედობას?<br />რა წყალს მივეცე? სადაც წავალ, ჯოჯოხეთია,<br />მე თვითონა ვარ ჯოჯოხეთი, ჩემშივე არის<br />ესოდენ ღრმა, ასე ვრცელი შიში და ძრწოლა,<br />რომ ჯოჯოხეთი, სად მე ვსუნთქავ, ზენაარსა ჰგავს.<br />ნუთუ არ არის რაიმ შვება და შეღავათი,<br />ნუთუ არ ძალმიძს სინანულით გამოვისყიდო,<br />ნუთუ მუდარით ვერ მივიღებ მე მიტევებას?!<br />ვერა! მარტოდენ მორჩილება! ო, მორჩილება. –<br />მარტო ეს სიტყვა სირცხვილით მწვავს იმათ წინაშე,<br />ვინც ჩემთან ერთად ძირს დაეცნენ, ვინც მე მოვხიბლე<br />დაპირებებით, ქადილითა და – მორჩილება,<br />ო, სასირცხვილო მორჩილება შეგვრჩა გზად ხსნისა.<br />[...]<br />მე დიადი ვარ მარტოოდენ უბედურებით<br />და ჯოჯოხეთის თაყვანება ვერ დამამშვიდებს.<br />მაგრამ აი, ვთქვათ, მივაღწიე მონანიებით<br />და მიფერებით ჩემს ადრინდელ მდგომარეობას, –<br />განა მაშინვე არ აღიძვრის მაღალი ფიქრი,<br />შმაგი სურვილი ზედგომის და ბატონობისა?!<br />არ გამჟღავნდება ყალბი სახე, მიცემულ ფიცის,<br />არ მემწვავება ფიცი ფუჭი, ბოროტეული?!<br />არ შეიძლება თანხმობა და სიამტკბილობა,<br />სად სიძულვილის ფესვებია გამჯდარი ღრმადა.<br />[...]<br />ო, მაშ, მშვიდობით, იმედო და შიშო, მშვიდობით;<br />მონანიებავ, შენც მშვიდობით! დავკარგე კარგი, –<br />ამიერიდან ჩემი კარგი – ბოროტებაა,<br />ამით სამყაროს მე გავუყოფ ზეცის მფლობელსა.<br />ალბათ მერგება ნახევარზე მეტი სამეფოდ,<br />ახალ ქვეყანას მე ვიუფლებ, მე ვისაკუთრებ<br />ადამიანი ყოველივეს გაიგებს მალე.“

| ციტატა = „როგორცროგორც შევიტყვე, ყველაფერი მათ არ ეკუთვნით,<br />საბედისწერო ხე ყოფილა ერთი – ცოდნის ხე<br />და აუკრძალავს უფალს მათთვის იმ ხის ნაყოფი.<br />ცოდნის აკრძალვა?! საოცრება, უგუნურება!<br />რად უნდა შურდეს ღმერთს იმათთვის ცოდნის მიცემა?<br />ცოდნისთვის იგი სიკვდილით სჯის? ცოდნა – ცოდვაა?!<br />მაშ უვიცები უნდა იყვნენ, რომ უერთგულონ?!<br />ნუთუ ეს არის ჭეშმარიტი ბედნიერება?<br />ერთგულებას და მორჩილებას ამითი ნერგავს?“

| ციტატა = „დადა არ ეძინა სატანასაც, მისი სახელი<br />ახლა ეს არის – სხვა სახელი ერქვა ზეცაში,<br />მაგრამ არავინ იხსენიებს ძველი სახელით;<br />თუკი არ ჩავთვლით უპირველეს არქანგელოზად,<br />პირველთაგანი მაინც იყო პირველთა შორის,<br />ძლევამოსილი, უფლებებით ამაღლებული,<br />მაგრამ აღვსილი მწარე შურით ღვთის ძისა მიმართ,<br />რომელიც იმ დღეს განადიდა უფალმა მამამ<br />და მირონცხებულ მბრძანებელად გამოაცხადა.<br />ამის ატანა ვეღარ შესძლო ზვიადმა სულმა,<br />დამცირებულად იგრძნო თავი და შერცხვენილად,<br />აღაგზნო მწარე ბოროტებამ და სიძულვილმა,<br />და შუაღამით ჩამოწოლილ მყუდროებაში,<br />როს ყველას ძილი და განცხრომა მოჰფინა ღამემ,<br />მან გადაწყვიტა აყრილიყო მთელი მხედრობით<br />და ურჩად, ზიზღით, ქედმაღლურად გასცლოდა ღვთის ტახტს.“

| ციტატა = „მუდამმუდამ მეგონა, ზეცის სულებს თავისუფლება<br />მიაჩნდათ ისე სანუკვარად, როგორც თვით ზეცა;<br />ახლა ვნახე, რომ, სიზარმაცით, უმრავლესობა<br />არჩევს მონობას და ლხინის დროს მშვიდად გალობას;<br />აი სწორედ ეს მგალობლები შენ აამხედრე.<br />უნდა შეებას აწ მონობას თავისუფლება,<br />დღესვე ვიხილავთ ვინ დასძლევს და ვინ გაიმარჯვებს!“

| ციტატა = „ამასამას თუ მისწვდი, დროს დაყოფა თუ შეგიძლია,<br />რაღას დაეძებ – ზეცა ბრუნავს თუ დედამიწა.<br />სხვა ყველაფერი ჩვენმა დიდმა ხუროთმოძღვარმა<br />ძალიან ბრძნულად დაუფარა კაცს და ანგელოზს,<br />არ გაუმხილა საიდუმლო, რადგანაც იმათ,<br />ვისაც ღვთის საქმით აღტაცება მართებს მარტოდენ,<br />არ შებედონ და არ დაიწყონ ამ ღვაწლის განსჯა.“

| ციტატა = „სულერთისულერთი არის – ასე იყოს, გინდა სხვაგვარად:<br />მზე დაადგება ცეცხლოვან გზას აღმოსავლიდან,<br />თუ დედამიწა წყნარად გასწევს დასავლეთიდან<br />და მგზავრობის დროს, თავის ღერძის ირგვლივ მბრუნავი,<br />შენაც წაგიყვანს, შეუმჩნევლად, ჰაერთან ერთად;<br />დაფარულ საქმის გამოცნობით თავს ნუღარ იმტვრევ,<br />მიანდე უფალს, ზენაარსა, შენ ყველაფერი,<br />იმისი შიში გქონდეს მხოლოდ, მას მსახურებდე;<br />საცა ინებებს, იქ მიუჩენს ყველას სამყოფელს,<br />მან რაც მოგმადლა, იხარებდე იმითი მარად –<br />სამოთხითა და მშვენიერი ტურფა ევათი;<br />ცაში რა ხდება – ვერ მიწვდები, ცა მაღალია.“

| ციტატა = „ამასამას კი ვხედავ, რომ ბუნებას გადამეტებულ<br />გულმოდგინებით შეუმკია ის გარეგნულად,<br />ხოლო შინაგან სრულყოფაზე ნაკლებ უზრუნავს.<br />მე კარგად მესმის, რომ გონებით, შინაგან ნიჭით<br />ბუნებამ შექმნა იგი ჩემზე უფრო მდაბალი,<br />ხოლო მშვენებით, გარეგანით – დგას ჩემზე მაღლა.“

| ციტატა = „რაცრაც უფრო მეტად დაანახვებ გონების ძალას,<br />მით უფრო მეტად ის მიგიჩნევს თვისად წინამძღვრად,<br />და გარეგნობას დაუმონებს გონებას შენსას.<br />იგი მშვენებით შემკულია შენს გასახარად<br />და აღჭურვილი ჭეშმარიტი პატიოსნებით, –<br />ძალგიძს გიყვარდეს, პატივს სცემდე მეუღლეს შენსას,<br />რომელიც შენი სიბრძნის კლებას მყისვე მიხვდება,<br />მაგრამ თუკი შენ ამ ხორციელს ურთიერთკავშირს,<br />რასაც მოჰყვება გამრავლება კაცთა მოდგმისა,<br />ყველაზე უფრო სიამედ და სიტკბოებად სთვლი,<br />ესეც გახსოვდეს, რომ მხეცებსაც, სხვა პირუტყვებსაც<br />იგივ უნარი ყველასა აქვს მინიჭებული.<br />არც იქნებოდა ეს საერთო და საზიარო,<br />მასში რომ იყოს რამე წმინდა, ამაღლებული,<br />ღირსი იმისა – კაცის სული დაიმორჩილოს.<br />რასაც კი ნახავ ცოლში მაღალს, ადამიანურს,<br />ან მიმზიდველსა და გონივრულს – ის შეიყვარე!<br />შენ სიყვარულში ჰპოვე შვება – არა ვნებაში,<br />რადგან ჭეშმარიტს სიყვარულსა ვნება არ ახლავს;<br />ფიქრებს სწმენდს ხოლმე სიყვარული, გულს აფართოვებს<br />საღ გონებაში არის იგი დაფუძნებული,<br />და თუკი ვნების წუმპეში არ ჩაიფლობი,<br />მაშინ შეიძლებ, როგორც კიბეს, აჰყვე მას მაღლა<br />და ეზიარო უნეტარეს ციურ სიყვარულს.“

| ციტატა = „ღიმილიღიმილი მუდამ გონებიდან მომდინარეობს,<br />უცხოა იგი მხეცთათვის და სიყვარულს კვებავს,<br />სიყვარული კი მთავარია კაცთ სიცოცხლეში.“

| ციტატა = „ესეს სანეტარო ყოფა ჩვენი დაცული არის<br />და გარეგანი ვერ–რა ძალა ვერ შეგვაშფოთებს.<br />საშიშროება და ხიფათი ჩვენშივე ბუდობს,<br />მას სადგური აქვს ჩვენს საკუთარ ძლიერებაში,<br />და ჩვენვე თუ არ მოვისურვეთ – ვერას გვავნებენ.“

| ციტატა = „აბააბა შემხედე, მე ვიგემე ამ ხის ნაყოფი,<br />და მაინც ვცოცხლობ, სრულყოფილიც შევიქენ უფრო,<br />მხოლოდ იმიტომ, რომ ავმაღლდი, არ მოვერიდე<br />ავცილებოდი ბედისწერით დადებულ საზღვრებს.<br />[...]<br />რად აგიკრძალათ ეს ნაყოფი? მხოლოდ იმიტომ,<br />რომ გიყოლიოთ უვიცებად, მდაბიოებად<br />და მორჩილებდეთ, რიდით, თრთოლვით მას თაყვანს სცემდეთ?!“

| ციტატა = „თვითთვით ღმერთიც, ვინაც აგვიკრძალა შენი ნაყოფი,<br />ჩვენთან არ მალავს ქებას შენსას, მუდამ გიწოდებს<br />ხეს ცნობადისას, ბოროტისა და კეთილისა.<br />გვიკრძალავს, მაგრამ ამ აკრძალვით უფრო მაღლდები,<br />რადგან შენ ძალგიძს შეგვასწავლო კეთილის ფასი,<br />რომელსაც ჩვენ ვართ მოკლებული დასაბამითვე:<br />არ შეიძლება შეუცნობლად კეთილი გქონდეს;<br />კიდეც რომ გქონდეს ეს სიკეთე და არ იცოდე,<br />რომ შენ გაქვს იგი, სულერთია, თუნდ არ გქონოდეს!“

| ციტატა = „მზადმზად ვარ სასჯელიც შენთან ერთად გავინაწილო:<br />თუ სიკვდილია შენი ხვედრი, იგივ სიკვდილი<br />სიცოცხლესავით სანატრელი გახდება ჩემთვის.“

| ციტატა = სახებამ ღვთისამ ეს უბრძანა პასუხად ადამს:<br />„ნუთუ ეს ქალი დაისახე დიდებულ ღმერთად?<br />ღმერთს აღარ უსმენ – ქალს უსიტყვოდ ემორჩილები!<br />ხომ არ გეგონა, შენს წინამძღვრად შექმნილი იგი?<br />იქნებ მოთავედ, ან შენს ტოლად წარმოიდგინე!<br />მაშ როგორ დასთმე ღირსება და ძალაუფლება,<br />ვაჟკაცის ნება ქალს რარიგად დაუმორჩილე?<br />იგი მე შენგან და შენთვისვე შევქმენი მხოლოდ,<br />და, რა თქმა უნდა, მასზე მაღლა შენ უნდა იდგე,<br />შენა ხარ უფრო ღირსეული და სრულყოფილი.<br />მართალი არის, ის შევამკე სრული მშვენებით,<br />რათა აღეძრა შენი ტრფობა და სიყვარული,<br />არა მონური მორჩილება! იმას მივმადლე<br />ისეთი ნიჭი, რაც წინამძღოლს მოითხოვს მუდამ,<br />მბრძანებლობა და უფროსობა მას არ შეჰფერის,<br />ეს შენ შეგფერის, შენი იყო ხელისუფლება,<br />რომ საკუთარი თავის ფასი არ დაგვიწყნოდა.“